کاربرد فتوشاپ در طراحی جلد کتاب
تاکنون در چند مقاله در خصوص فتوشاپ و کاربرد های وسیع آن در بازار کار طراحان حرفه ای صحبت کرده ایم. با توجه به گستره ی وسیعی از شاخه های مختلف و کاربردی علم و هنر طراحی که مستقیما توسط این نرم افزار خارق العاده پوشش داده می شود و از طرفی لزوم یادگیری مهارت کار با فتوشاپ به عنوان یک نرم افزار پایه در علم طراحی ما، را بر آن داشته تا باری دیگر در قالب یک مقاله ی تحلیلی – آموزشی به بررسی یکی از مهم ترین و حائز اهمیت ترین خروجی های این نرم افزار بپردازیم.
ویژگی های باارزش فتوشاپ
یکی از مهم ترین و ارزشمند ترین ویژگی های نرم افزار فتوشاپ، تنوع شگفت انگیز ابزار ها، افکت ها و فیلتر های آن است.
از طرفی وجود گرایش ها و شاخه های وسیعی در رشته ی طراحی گرافیک، به همراه مکملی بسیار مهم و کاربردی، یعنی ذوق و خلاقیت طراحان مبتدی یا حرفه ای، بازار کار عظیمی را به وجود آورده که با داشتن مهارت و تسلط کافی به دانش طراحی و همچنین کمی چاشنی خلاقیت، می توان به راحتی جذب این بازار شده و به کسب درآمد های قابل توجه پرداخت.
کاربرد فتوشاپ
پیشتر و در مقاله ای دیگر، در مورد بازار کار مرتبط با نرم افزار فتوشاپ به طور جامع صحبت کردیم.
به این نکته توجه کنید که در حال حاضر این نرم افزار قادر است به طیف عظیمی از نیاز های طراحان اعم از ساخت و طراحی لوگو، پوستر، بنر، انواع تصاویر دوبعدی و سه بعدی، بروشور، کاتولوگ، لیبل، انواع بسته بندی، جلد کتاب، کارت ویزیت و حتی طراحی صفحات وب و … پاسخ دهد.
تسلط به فتوشاپ با یادگیری درست و کاربردی
متعاقبا، زمانی که شما با گذراندن دوره های لازم تسلط کافی را به این موضوعات پیدا کردید، بخش بزرگی از بازارکار طراحان را متوجه خود می کنید.
لازم به ذکر است که در دوره های آموزشگاه تصویرگران پویا اندیش تمام مهارت های ذکر شده به طور کامل در سرفصل های آموزشی قرار گرفته و حضور شما در دوره های آموزشگاه ما، راه پیشروی را برای تسلط جامع بر تمام این مفاهیم کاملا هموار می سازد.
در این مقاله قصد داریم به شکلی جامع و کاربردی در مورد طراحی جلد کتاب در محیط نرم افزار فتوشاپ، تاریخچه و نحوه ی تکامل هنر طراحی جلد کتاب و بازار کار آن صحبت کنیم. پس تا انتهای این مقاله با تصویرگران پویا اندیش همراه باشید.
فتوشاپ نرم افزاری کامل برای طراحی جلد کتاب
شاید برایتان جالب باشد که اولین شغل رسمی من به عنوان یک طراح گرافیک، در حدود 7 سال پیش از زمان نگارش این مقاله بود که به عنوان یک گرافیست با هدف طراحی جلد کتاب در یک انتشارات مشغول به کار شدم.
در آن زمان به دلیل تجربه ی و سابقه ی کاری پایین، همواره کمی اعتماد به نفس پایین تری در بین سایر همکارانم داشتم.
کسب تجربه
این اعتماد به نفس پایین به نوعی انگیزه ی من در طراحی خلاقانه تر و جسورانه تر و به طبع آن خلق ایده های جدید در سبک شخصی طراحی را، به نوعی از بین برده بود. کاملا به خاطر دارم که در آن زمان طراحی های من سبکی بی روح و تا حدی محافظ کارانه یا حتی کلیشه ای پیدا کرده بود.
اما پس از چند هفت کار و کمی کسب تجربه، یک نکته ی بسیار مهم به کمک من آمد و به من انگیزه ی کافی در به دست آوردن اعتماد به نفس و به طبع آن خلاقیت بیشتر بخشید.
فتوشاپ یک برنامه ی پایه و مادر
این نکته ی مهم، استفاده ی من از نرم افزار فتوشاپ بود. فتوشاپ به عنوان یک برنامه ی پایه و مادر در علم و هنر طراحی، شما را به عنوان یک گرافیست مبتدی یا حرفه ای با تمام اصول و مفاهیم اولیه ی استفاده از ابزار ها و skill های نرم افزار در طراحی آشنا می کند.
از یک جهت دسترسی آسان به همراه روش های کاربری نه چندان پیچیده، به سرعت شما را بر کاربرد و روش استفاده از این ابزار ها مسلط می سازد و از طرفی پس از مدت کوتاهی تداوم کار و کسب تجربه ی لازم در استفاده از ابزار ها به شما جسارت و خلاقیت استفاده از ایده های جدید و منحصر به فردتان را می بخشد.
با فتوشاپ وارد بازار کار شوید
شخصا معتقدم فردی که در صدد یادگیری و تسلط بر دانش طراحی می باشد، پروسه ی یادگیری را باید با نرم افزار فتوشاپ آغاز کند.
چرا که برنامه ی فتوشاپ به عنوان نرم افزار پایه و مبنای دانش گرافیک و همچنین الگو و اساس طراحی بسیاری از نرم افزار های دیگر معرفی شده است و برای تسلط لازم و کافی بر این نرم افزار تنها گذراندن دوره ای کاربردی زیر نظر اساتید کار آزموده و متخصص شما را قادر می سازد به عنوان طراح گرافیک بلافاصله وارد بازار کار شوید.
توجه کنید که یادگیری اصولی فتوشاپ در میزان تسلط شما به دانش طراحی بسیار مهم است و به همین دلیل بی تردید دوره های حضوری و آنلاین آموزشگاه پویا اندیش یکی از بهترین انتخاب های شما خواهد بود.
چرا که در تمامی دوره های آموزشگاه ما تسلط کامل و جامع دانشجو بر هر نرم افزار اولویت اساسی ماست.
اما جلد کتاب چه کاربردی دارد؟
جلد کتاب را می‌توان اولین و اساسی ترین بخشی دانست که مخاطبان در نگاه اول متوجه آن می‌شوند.
ساده انگاری است که تصور کنیم جلد کتاب برای محافظت از کتاب به وجود آمده است هرچند چنین تصوری نیز اشتباه نیست.
جلد کتاب علاوه بر اینکه پوششی حمایتی و محافظتی برای کتاب درست می‌کند، می‌تواند کاربرد های بسیار دیگری نیز داشته باشد.
تاثیر جلد کتاب در فروش آن
جلد کتاب موجودیت کتاب را در میان سایر کتاب ها به مخاطبین اعلام می‌دارد.
در واقع جلد هویت خاص یک کتاب را معرفی می‌کند و آن را از سایرین متمایز می‌سازد. جلد می‌تواند نشانگر ذوق و قریحه و سلیقه ی طراح را باشد؛ می‌تواند در صورتی که حرفه‌ای طراحی شده باشد توجه و نظر خریدار را سریعاً به خود جلب کند؛ همچنین در ایجاد تصویر ذهنی پایدار و قوی در ذهن خواننده بسیار مؤثر است.
جلد کتاب، هویت کتاب
روی جلد باید بتواند تعریفی درست از شخصیت و محتوای کتاب به خواننده بدهد و او را برای خریدن کتاب ترغیب کند.
هر جلدی که جذاب تر و زیباتر باشد، مخاطبان بیشتری را به سمت خود جلب می کند و در مقابل جلد هایی با تصاویر خنثی و نازیبا عموماً با بی میلی مشتریان روبه‌رو می‌شوند.
کتاب هایی که پشت ویترین کتابفروشی ها قرار دارند، فارغ از نام نویسنده، شاعر یا مترجم که می توانند در فروش کتاب نقش به‌سزایی داشته باشند، برای معرفی به مخاطب نیازمند پیش بینی امکانات بصری و تبلیغاتی خوب و مناسب هستند.
طرح جلد کتاب
در این میان برخی ناشران با وجود امکانات گسترده طراحی، به طرحی ساده بسنده و کتاب خود را روانه بازار می‌کنند؛ اما ناشرانی هم هستند که همزمان با نخستین مراحل تولید یک کتاب، به طرح جلد آن اثر هم فکر می کنند، تا کتابی فاخر و ارزشمند به کتابفروشی ها برسانند.
پیشرفت علم و تکنولوژی در طراحی جلد کتاب
امروزه، با پیشرفت علم و تکنولوژی و فن‌آوری کاغذ و مقواسازی و نیز به دلیل کثرت آدم ها و مصرف زیاد کتاب، صحافی شکلی اجمالی و ساده به خود گرفته و جلد اکثر کتاب ها از یک لایه مقوا به نام شومیز تشکیل می‌شود.
البته پیشرفت و امکانات وسیع چاپ باعث شده تا از طرح ها و رنگ های متفاوت بر روی جلد کتاب استفاده شود. از آنجا که نام و عنوان هر کتابی بر روی جلد آن چاپ می شود و اغلب طراحان کوشش دارند تا محتوای کتاب را نیز در قالب طرح و تصویر و یا آرایش های ویژه در روی جلد کتاب منعکس کنند و همچنین خواسته، نیاز و روحیه ی مخاطب را نیز در نظر بگیرند، همین امر باعث شده تا طرح روی جلد کتاب های امروزی دارای تنوع بیشتری نسبت به گذشته باشد. این تنوع در عین حال شامل جنس جلد کتاب‌ها نیز می‌شود.
اجزای جلد کتاب
جلد کتاب معمولا از چند سطر نوشته و تصاویر تشکیل می شود؛ اگر چه می توان شامل سوال و حتی پیام خاصی باشد.
در زمان طراحی یک جلد کتاب باید از کیفیت طراحی مطمئن شوید چون جلد کتاب هویت کتاب شما است و نقش بسیار مهمی در فروش کتاب شما خواهد داشت.
نوع فونت ، سایز فونت ، طیف رنگ همه مسائل مهم است که دست در دست هم خواهد داد تا هویت کتاب شما را شکل دهند و این نکته را در نظر داشته باشید که طراحی به صورتی انجام شود که پیام شما به درستی به مخاطب انتقال پیدا کند و مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند و متناسب با آن لحن و تصاویر مناسب انتخاب شود.
یک مثال از طراحی جلد کتاب
برای مثال اگر کتاب در ژانر عاشقانه است لحنی و تصاویر عاشقانه و رمانتیک نیاز دارد یا برفرض کتابی برای موفقیت است این کتاب می تواند با عنوانی سوالی مخاطب خود را درگیر کند.
برای مثال می توانید سوالی که آن گروه از مخاطب شما در ذهن دارد را به عنوان تیر انتخاب کنید برای مثال ( چگونه می توان فروش خود را افزایش دهیم ) و تیتر های از این قبیل امکان جذب مخاطب کتاب شما را افزایش می دهد.
چگونه با استفاده از فتوشاپ جلد کتاب طراحی کنیم؟
بررسی و تحلیل دقیق تمام مراحل طراحی جلد کتاب، در واقع ورود به دنیای بسیار وسیع و مقوله ای به شدت تخصصی و تا حدودی وابسته به تجربیات شخصی و حرفه ای طراح است که شاید پوشش دادن کامل تمام جزئیات آن تا حدودی غیر ممکن و از حوصله ی این مقاله خارج باشد؛ اما از طرفی سعی می کنم تا حد امکان نکات برجسته، کاربردی و اصول و ارکان اصلی طراحی جلد کتاب را بررسی کرده و تا پایان این مقاله بخش مهم و ارزشمندی از تجربیات شخصی نویسنده، به عنوان یک گرافیست حرفه ای را با شما در میان بگذارم.
نکاتی در طراحی جلد کتاب
در ادامه به چند نکته ی بسیار مهم، که به نوعی قوانین اصلی طراحی جلد را شامل می شود، اشاره می کنم.
1- حتما از color mode یا فرمت رنگی CMYK استفاده کنید:
پروژه های گرافیکی شما می توانند در مود های رنگی (Color mode) مختلفی، طراحی و تکمیل شوند. معروف‌ترین مود ها یا فرمت های رنگی حال حاظر، مود های RGB و CMYK هستند.
تصاویر یا پروژه های طراحی شده با فرمت RGB بیشتر مناسب استفاده در انواع نمایشگر ها هستند؛ از طرفی فرمت رنگی CMYK دقیق ترین و بهترین فرمت برای کار های چاپی هستند.
از آنجا که سیستم تولید و بازنمایی این دو فرمت رنگی کاملا با یکدیگر متفاوت است، چاپ تصاویر یا پروژه های کاملا یکسان اما با فرمت های رنگی متفاوت یعنی RGB و CMYK خروجی کاملا متفاوتی خواهد داشت. بنابراین انتخاب فرمت رنگی صحیح طرح برای چاپ، اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
مود رنگی را روی CMYK قرار دهید
در تمام نرم افزارهای طراحی به خصوص فتوشاپ، امکان تبدیل فایل یا طرحی با مود رنگی RGB به CMYK وجود دارد، اما به دلایل ذکر شده، در پایان تفاوت زیادی در رنگ و شفافیت خروجی طرح شما مشاهده خواهد شد.
بنابراین بهتر است از همان ابتدا و شرع طراحی پروژه، سیستم یا مود رنگی را در حالت CMYK قرار دهید.
مود رنگی RGB
مود رنگی RGB ترکیب یا مخففی از واژه های R ( قرمز )، G ( سبز ) و B ( آبی ) می باشد و از ترکیب و افزوده شدن این رنگ ها یا تخصصی تر بگوییم این نور ها با یکدیگر، دیگر رنگ ها حاصل می‌شوند.
اساس تولید رنگ در این سیستم نور می باشد. در کلیه ی نمایشگر ها مانند تلویزیون، موبایل و مانیتور و … رنگ ها بر همین اساس ساخته می‌شوند.
مود رنگی CMYK
اما از طرفی مود رنگی CMYK سرجمع واژه های C ( آبی چاپ یا سایان )،) M قرمز چاپ یا مجنتا )، Y ( زرد یا همان یلو ) و K ( سیاه چاپ یا Black) می باشد و از ترکیب آن ها با یکدیگر، دیگر رنگ های چاپی حاصل می شوند. البته در تنوع و تعداد رنگ هایی که می توان در سیستم CMYK ساخت محدودیت هایی نیز وجود دارد.
یک اشتباه رایج
به دلایل یاد شده همیشه به یاد داشته باشید که آنچه شما در نمایشگر خود ( مانیتور، موبایل، تبلت و … ) می بینید با خروجی چاپی آن تفاوت محسوسی خواهد داشت.
متاسفانه اکثر فایل هایی که طراحان غیر حرفه‌ای تحویل چاپخانه یا کارفرما می دهند با فرمت رنگی RGB طراحی می شود. همیشه به یاد داشته باشید مود رنگی مناسب جهت چاپ فقط و فقط مود رنگی CMYK است.
حال ممکن است برای شما این سوال پیش بیاید که چگونه می توان این مود را تنظیم کرد.
اگر در ابتدای شروع طراحی پروژه هستید، این مسیر را دنبال کنید. ابتدا به منوی File رفته و گزینه ی New را انتخاب کنید. سپس خواهید دید که پنل New Document برای شما باز می شود.
مرحله دوم
در این مرحله از منوی سمت راست پنل New Document ، به سراغ داشبورد color mode می رویم و از میان سایر گزینه های آن CMYK color را انتخاب می کنیم.
از طرفی اگر اشتباها فراموش کردید که در ابتدای کار مود رنگ را روی حالت مناسب چاپ تنظیم کنید، نگران نباشید.
برای تبدیل مود رنگی هر طرحی از RGB به CMYK در نرم افزار فتوشاپ، مراحل زیر را طی نمایید.
تبدیل مود رنگی از RGB به CMYK در نرم افزار فتوشاپ
الف- فایل یا آبجکت مورد نظر خودتان را انتخاب کنید.
ب- بر روی image کلیک نمایید.
ج- گزینه Mode را انتخاب نمایید.
د- گزینه CMYK Color را انتخاب نمایید.
2- اضافه رنگ، برش و مبحث مهم محدوده ی امن
قرار گیری عناصر، متون، تصاویر و لوگو ها در جلد شما باید به گونه ای باشد که وقتی محصول نهایی در چاپخانه برش زده می شود، تصویر و متن مورد نظر تان روی جلد کتاب، دست نخورده باقی بماند.
به این منظور همیشه باید برخی نواحی طرح جلد خود را که ممکن است برش بخورد (معمولا از هر طرف 5 میلی متر)، از عناصر مهم خالی کنید و در عین حال رنگ پس‌زمینه را از هر طرف تا انتهای فایل ادامه دهید (اضافه رنگ) تا پس از برش بخشی از محصول بدون رنگ نباشد.
همچنین علاوه بر در نظر گرفتن خط و محل برش، عناصر اصلی را از لبه‌های کار (محدوده یا حاشیه امن) فاصله دهید تا چنانچه فرایند برش با خطایی همراه بود، عناصر اصلی طرح شما آسیب نبیند. همچنین این کار به زیبایی طرح شما کمک می‌کند.
یک نکته طلائی
از طرفی این نکته را هم بدانید که قانون نانوشته یا به عبارتی دیگر اصولی در طراحی جلد وجود دارد که با استناد به آن طراحان حرفه ای تا فاصله ی حدودا 1 سانتی متری خط برش را نیز خالی می گذارند و کل طرحی که شامل نوشته ها، عکس ها و لوگو یا طرح های خاص اصلی مربوط به محتوای کتاب را داخل این محدوده ی مستطیلی شکل، که به فاصله ی 1.5 سانتی متری لبه های کتاب رسم شده است، قرار می دهند.
اضافه رنگ (Bleed) حتما باید در نظر گرفته شود
به محدوده برش (Trim) توجه کنید
حاشیه امن (Safety Zone) را حتما رعایت کنید
رسم خطوط کمکی
برای رسم خطوط کمکی که نشان دهنده ی محل عطف کتاب، محدوده ی برش و حریم امن طراحی جلد شماست می توانید از ابزار New Guide فتوشاپ کمک بگیرید.
برای دسترسی هرچه راحت تر به گزینه ی New Guide Layout ، به منوی View در بالای صفحه بروید و سپس گزینه ی New Guide Layout را انتخاب کنید.
New Guide Layout
پس از طی کردن این مرحله پنل New Guide Layout برای شما نمایش داده می شود.
با کمک این پنل می توانیم به راحتی هر تعداد سطر و ستون را به طرح خود اضافه کنیم. علاوه بر این می توانیم برای ستون ها یا ارتفاع دقیقی از ردیف ها، یک عرض دقیق مشخص کنیم، یا اجازه دهیم که فتوشاپ آنها را به طور مساوی برای ما تقسیم نماید.
خطوط راهنما در طراحی جلد کتاب
ما می توانیم هر تعداد خط راهنما که لازم است به طرح جلد خود اضافه کنیم و حاشیه های امنی را در قسمت بالا، چپ، پایین و راست طرح جلد خود به وجود آوریم.
فتوشاپ حتی این گزینه را نیز در اختیار ما قرار داده تا طرح خطوط کمکی سفارشی خود را به عنوان پیش فرض تعیین شده ذخیره نماییم تا بتوانیم بار دیگر که به آن نیاز پیدا کردیم خیلی سریع آن ها را بارگذاری کنیم.
اگر قبلاً از ویژگی New Layout استفاده نکرده اید، کادری با تنظیمات پیش فرض آن ظاهر می شود.
3- کیفیت مناسب تصاویر و فایل، رزولوشن
یکی دیگر از عوامل موثر در کیفیت خروجی جلد شما، کیفیت تصاویر به کار گرفته شده در طرح جلد می باشد.
پس همیشه سعی کنید از تصاویری با بهترین کیفیت در طرح خود استفاده کنید.
کیفیت تصاویر در چاپ، رزولوشن Resolution نامیده می‌شود و با واحد پیکسل در اینچ سنجیده می‌شود.
کیفیت مناسب چاپ
کیفیت مناسب چاپ برای تصاویر 300 پیکسل در اینچ در اندازه یک به یک می‌باشد. مثلا برای چاپ مناسب یک عکس در اندازه 10 – 10 سانتیمتر شما به عکسی دقیقا با همین اندازه و رزولوشن 300 پیکسل بر اینچ نیاز خواهید داشت و چنانچه بخواهید چاپ بزرگتری داشته باشید، شما علاوه بر رزولوشن 300، نیاز به عکسی با ابعاد بزرگتر خواهید داشت. (هر چه یک تصویر از اندازه واقعی خود بزرگتر شود از رزولوشن و کیفیت آن کاسته خواهد شد).
در نهایت در نظر داشته باشید که علاوه بر کیفیت تصاویر موجود در طرح جلد، فایل نهایی نیز باید کیفیت مناسب را داشته باشد. بدین معنا که رزولوشن فایل نهایی نیز حداقل باید 300 پیکسل بر اینچ باشد. (هم فایل نهایی و هم محتوا باید کیفیت لازم را داشته باشند).
تفاوت کیفیت چاپ دو تصویر با رزولوشن متفاوت
تفاوت کیفیت چاپ دو تصویر با رزولوشن متفاوت
4- عنوان جلد کتاب می‌بایست بزرگ بوده و به راحتی قابل خواندن باشد
این مورد از تمامی موارد دیگر مهم تر است. بسیاری از خوانندگان کتاب وقتی با یک کتاب برخورد می‌کنند قبل از هرچیز دیگری به دنبال عنوان کتاب می گردند.
هرچقدر عنوان کتاب با سایز بزرگ باشد به همان میزان بهتر و راحت تر قابل خواندن می باشد و خوانندگان کتاب نیز سریعاً می توانند از آن بازخورد کسب کنند.
5- سعی کنید جلد کتاب را در سایز کوچک آن نیز بررسی کنید
بسیاری از خوانندگان کتاب، از طریق اینترنت به خرید کتاب می پردازند. خرید اینترنتی به این شکل است که معمولاً یک عکس از جلد کتاب در سایز کوچک بر روی وب سایت قرار می دهند تا خوانندگان با جلد کتاب نیز آشنا شوند.
حال، اگر عکس جلد در سایز کوچک تر از جلد کتاب شما شفاف و قابل تشخیص نباشد این احتمال وجود دارد که افرادی که می‌خواهند از طریق اینترنت کتاب را خریداری کنند، کتاب شما جذابیت لازم را نداشته باشد.
6- از فونت‌های نامانوس و عجیب برای عنوان استفاده نکنید
در نگارش عنوان کتاب بر روی جلد کتاب سعی کنید از فونت های نامانوس و غیررسمی استفاده نکنید.
فونت های معمول در نوشتار فارسی B-ZAR و B-NAZANIN و B-LOTUS L-HVN و موارد مشابه به این فونت ها هستند. در بسیاری از کتاب ها از فونت نستعلیق نیز استفاده می شود که طرفداران خاص خود را دارد.
7- از بیش از دو فونت در جلد کتاب استفاده نکنید
استفاده از چندین فونت متفاوت در جلد کتاب کار بسیار اشتباه و بی موردی است.
همچنین از ایتالیک کردن و سایه دار کردن جملات و کلمات جداً پرهیز کنید.
8- در طراحی جلد کتاب از گرادیانت استفاده نکنید
ایجاد رنگ زمینه به صورت گرادیانت (Gradients) در جلد کتاب بسیار غیرحرفه‌ای است و توصیه موکد می‌شود از این پس زمینه صرف برای جلد کتاب استفاده نشود.
طراحی مقدماتی جلد کتاب
مرحله ی اول: ابعاد پشت و روی جلد؟
ابعاد نهایی کتاب نشان دهنده ی سایز پشت و روی جلد در فایل جلد پس از برش است. برای مثال برای قطع وزیری 17 در 24 سایز نهایی هر سمت جلد 170 در 240 میلیمتر است. اما جلد باید از بالا و پایین و جلوی کتاب برش بخورد. برش از هر طرف را 5 میلی متر در نظر می گیریم. پس ابعاد جلد در طراحی 175 در 250 میلیمتر خواهد بود.
نکته مهم:
در نظر داشته باشید حاشیه امن جلد که نباید بریده شود همان 170 در 240 میلیمتر است. افزودن 5 میلیمتر به 3 سمت برای این است که برش کتاب در رنگ انجام شود و لبه کتاب سفید نماند.
چون در زمان برش دقت دستگاه های برش آنقدر زیاد نیست که دقیقا لبه ی رنگ را ببرد. علاوه بر این در زمان صحافی ممکن است جلد تا 1 میلیمتر جابجا شود.
مرحله ی دوم: محاسبه عرض عطف
کتاب چند صفحه است و کاغذی که برای چاپ استفاده می شود چند گرمی است؟ منظور از تعداد صفحه، تعداد صفحه فایل پی دی اف است و نه شماره صفحه ها، چون شماره گذاری صفحات برخی کتاب ها از اولین صفحه شروع نمی شود.
اگر کاغذ 70 گرمی است: عرض عطف کتاب به میلی متر = (تعداد صفحه) ضربدر (9) تقسیم بر (200)
اگر کاغذ 80 گرمی است: عرض عطف کتاب به میلیمتر = (تعداد صفحه) ضربدر (10) تقسیم بر (200)
عدد حاصله را با یک رقم اعشار رند کنید. برای مثال 246 صفحه با کاغذ 70 گرمی عطف 11.07 میلیمتر می شود که 11.1 در نظر میگیریم.
نکته مهم:
برای چاپ افست باید تعداد صفحات مضرب 8 باشد. در همین مثال 246 صفحه، مضرب 8 نیست. 246 را بر 8 تقسیم کنید. حاصل 30.75 است. رو به بالا رند کنید، برابر 31 می شود. 31 را ضربدر 8 کنید. 248 می شود. پس محاسبات عطف برای چاپ افست را با عدد 248 باید انجام بدهید.
مرحله ی سوم: آغاز طراحی
طراحی با باز کردن یک فایل جدید در فتوشاپ شروع می شود. اما ابعاد فایل را چگونه انتخاب کنیم؟ عرض فایل برابر است با دو برابر عرض روی جلد به اضافه ی عرض عطف. البته عرض جلد همان اندازه به اضافه ی برش را باید محاسبه کنید. بنابراین برای کتاب وزیری با عطف 30 میلی متر، عرض فایل برابر 175 ضربدر 2 به اضافه 30، مساوی 380 میلی متر می شود. ارتفاع فایل هم 250 میلیمتر می شود که سایز جلد به اضافه ی حاشیه برش ها است.
فایل را با رزولوشن 300 dpi و با مود رنگ CMYK ایجاد کنید. دقت کنید که رزولوشن نقطه بر اینچ 300 باید باشد نه نقطه بر سانتیمتر. فایل را همیشه با نام شبیه نام اصلی کتاب ذخیره کنید تا در آینده سریعا در دسترس شما باشد.
مرحله ی چهارم: طراحی کنید!
در این مرحله شما وظیفه دارید به عنوان یک طراح گرافیک، جلد مورد نیاز کارفرمای خود را بر اساس محتوای کتاب و با بهره گیری از هنر و خلاقیت خود طراحی کنید.
سرتیتر:
موضوع دیگری که در طراحی جلد کتاب نیاز به دقت دارد سرتیتر است. سرتیتر به توضیحی گفته می‌شود که در مورد عنوان و همینطور موضوع کتاب نوشته می‌شود و عموماً پس از تیتر اعمال می‌شود، این گزینه می‌بایست در راستای عنوان انتخاب شود و چه خوب است که طراح بتواند سرتیتر را به صورت مکمل عنوان در نظر بگیرد.
نام نویسنده:
نیاز است که بر روی جلد کتاب از کلمه ی نویسنده یا گردآورنده استفاده شود؛ البته گاهاً از واژه ی مترجم کتاب نیز استفاده می‌شود که می‌بایست بر اساس اهمیت کتاب در فاصله ای مشخص از عنوان چاپ شود.
این فاصله به نوعی سلیقه ای است و طبق نظر طراح و همین طور کارفرما لحاظ می‌شود. فونتی که برای این گزینه به کار می‌رود می‌بایست از فونت عنوان کتاب و سرتیتر کوچکتر در نظر گرفته شود.
لوگوی ناشر:
نام ناشر از بخش های بسیار مهم در طراحی جلد کتاب است که می‌توان به همراه آرم و یا بدون آرم استفاده شود، البته گاهاً فقط آرم یا لوگو چاپ می شود.
استفاده از نام ناشر سبب اعتماد و ارتباط بهتر مخاطب با کتاب می شود.
رنگ جلد کتاب:
در مورد رنگ به کار رفته بر روی طراحی جلد کتاب می‌تواند رویکرد های مختلفی را در نظر گرفت.
رنگ می‌تواند به صورت یک دست با بقیه ی قسمت های کتاب انتخاب شود یا می‌توان از رنگی کاملاً مجزا استفاده نمود.
تصاویر در جلد:
در صورتی که موضوع کتاب عمومی یا public باشد استفاده از تصاویر و عکس ها بر روی جلد، می تواند یک انتخاب هوشمندانه باشد. در صورتی که کتاب در لیست کتب غیر پابلیک قرار دارد، اشکال و فرم ها انتخاب های بهتری هستند. در طراحی جلد کتاب انتخاب تصویر درست بر روی جلد بسیار مهم است و از طرفی در جلب توجه کاربر نیز تأثیر گذار است.
یک نکته مهم در طراحی جلد کتاب این است که بهتر است المان هایی که بر روی جلد استفاده می‌شود در داخل کتاب نیز به وفور دیده شود. در واقع انتخاب المان های درست سبب می شود که یک مسیر جهت دار ایجاد شود. این موضوع از دید روانشناسان نیز مورد تأیید قرار گرفته است و سبب می‌شود کاربر رغبت بیشتری برای بازدید بخش های داخلی کتاب داشته باشد.
بازار کار طراحی جلد کتاب و دستمزد آن
طراحی جلد کتاب، همواره یکی از مشاغل بسیار پول ساز رشته ی طراحی گرافیک بوده و طراحانی که بتوانند خود را به درستی در این مسیر قرار دهند و در آن قدرتمند و موفق عمل کنند، بی شک درآمد بالا و دائمی خود را تضمین خواهند کرد.
به طور کلی درآمد طراح گرافیک در ایران با توجه به فرصت های شغلی بسیاری که برای طراحان گرافیک وجود دارد رو به بهبودی می باشد.
در این مورد به خصوص یعنی طراحی جلد، با توجه به اهمیت روز افزون تبلیغات و بالا بردن سطح جذابیت بصری در محصولاتی مانند کتاب ها و توجه ویژه همه ناشران و مولفان به آن و از طرف دیگر توسعه ی حوزه های تصویرسازی و طراحی روی جلد کتاب ها، بازار کار مناسبی به صورت کارمندی و یا کار پروژه ای برای گرافیست های توانمند فراهم شده است.
میانگین درآمد طراحان گرافیک
برای شغل طراحی گرافیک مانند هر شغل دیگری در ایران، میانگین درآمد مشخصی تعیین نمی شود و آمار درستی در دسترس نیست؛ اما طبق تجربیات کسب شده در سالیان طولانی فعالیتمان در حوزه طراحی گرافیکی و نظرسنجی های انجام شده به طور کلی درآمد یک طراح گرافیک در ایران از 1 تا 8 میلیون تومان متغیر است.
این در آمد بسته به کارمند یا پروژه ای بودن و میزان تخصص افراد تعیین می شود.
درآمد یک کارگردان هنری (creative director) یعنی همان کسی که بر تمامی فعالیت های گرافیست های زیر دست خود، نظارت می کند مبلغی در حدود 8 تا 12 میلیون تومان می باشد که در بعضی مواقع بسته به کیفیت کاری طراحان، این مقدار به 20 میلیون تومان هم می رسد.
تعرفه طراحی جلد
اما اگر تخصصی به مبحث طراحی جلد بپردازیم، در حال حاضر آخرین تعرفه ی رسمی انجمن طراحان برای طراحی پوست که در سال 99 ارائه شد مبلغی در حدود 3 میلیون تومان است.
در نتیجه بازار کار فتوشاپ برای یک طراح گرافیک که به طراحی جلد کتاب مسلط است، یک کسب کار میلیونی را ایجاد می کند.
نکات پایانی در طراحی جلد کتاب
شما به عنوان یک طراح گرافیک در طراحی جلد کتاب در فتوشاپ باید به نکات مهمی توجه کنید که برخی از آن ها را در چند سطر به اختصار توضیح می‌دهم، دقت فرمایید که در این مقاله از گروه تصویرگران پویا اندیش تمام نکات لازم و ضروری برای طراحی جلد کتاب در فتوشاپ مطرح شده است.
طراحی جلد کتاب
طراحی جلد کتاب علمی و معمولاً اکثر کتاب ها در آخرین مرحله قبل از چاپ کتاب انجام می شود.
در طراحی جلد کتاب علمی، بهتر است که محتوای کتاب در ابتدای فرایند طراحی توسط طراح مطالعه شود تا بتوان از آن کتاب تصویر ذهنی ساخت و همان را پیاده سازی کرد.
در صورتی که درون کتاب هرگونه محتوای بصری موجود بود، بهتر است تا از همان تصاویر بر روی جلد کتاب استفاده نمود.
به علاوه برای طراحی پشت جلد کتاب علمی، تجربه نشان داده که درج منابع معتبر به کار رفته در محتوای کتاب و نیز مدارج علمی مؤلف، موجب توجه بیشتر مخاطب و فروش بالاتر کتاب می شود.
طراحی جلد کتاب های علوم انسانی و مدیریت
طراحی جلد کتاب های علوم انسانی و مدیریت باکیفیت عالی، تضمین کننده ی فروش بیشتر و نیز افزایش تیراژ کتاب خواهد بود.
البته پیدا کردن طرحی جذاب و چشمگیر در این زمینه کار سختی به نظر می‌رسد؛ چراکه طراحی جلد کتاب های علوم انسانی و مدیریتی مطمئناً باید با جلوه های خاص و متناسب با محتوای کتاب باشد.
می توان با مراجعه به سایت‌های فروش کتاب در سطح بین المللی مانند آمازون، ایده های ناب برای طراحی جلد کتاب های علوم انسانی و مدیریتی به دست آورد و یا تصویر یکی از مدیران موفق بین المللی که نامی آشنا و معروف دارد را بر روی جلد کتاب های مدیریتی استفاده نمود.
نکته مهم در طراحی جلد کتابهای علوم انسانی و مدیریت
نکته مهم و اساسی در طراحی جلد کتابیهای علوم انسانی و مدیریت این است که حتماً یک طراحی یونیک و منحصر بفرد توسط فردی مجرب و حرفه ای در این زمینه صورت گیرد. بهتر است این شخص، از زیرمجموعه ی انتشاراتی باشد که قصد چاپ کتاب شما را دارد، زیرا علاوه بر آشنایی با سبک کاری انتشارات، می‌تواند با دیگر عوامل ناشر کتاب هماهنگ شود تا در مجموع، چاپ کتاب با کیفیت عالی و باب طبع متقاضی راهی بازار شود.
طراحی جلد کتاب های مهندسی
طراحی جلد کتاب های مهندسی باید مدرن و به روز باشد و بهتر است که عنوان کتاب بر روی جلد به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شود.
کتاب های مهندسی به دلیل کاربرد عمومی و تخصصی فراوانی که دارند، از تنوع زیادی برخوردار هستند.
از طرفی ظاهر و طرح روی جلد کتاب وجه تمایز دیده شدن و انتخاب آن ها توسط خریدار است؛ بنابراین در طراحی جلد کتاب های مهندسی، باید با وارد نمودن جزئیات بیشتری از موضوع و محتوای داخلی و عکس های منحصر به فرد مرتبط با آن به شیوه‌ای خلاقانه و جذاب، نظر مخاطب را جذب کرد و مسلما رعایت درست این مسائل تنها به وسیله ی یک طراح مسلط و حرفه‌ای انجام می گیرد.
نکاتی در طراحی جلد کتاب های مهندسی
البته گاهی پیش می آید که کتاب علمی که برای چاپ آماده می شود از نوع ترجمه ای بوده و اغلب از طرح جلد همان منبع و یا طرحی که تا حدود زیادی مشابه آن است، برای طراحی مجدد جلد استفاده می شود. یا برای جلب‌توجه و تأثیرگذاری بیشتر بر روی مخاطب کتاب، خلاصه ای از فعالیت ها و تخصص مترجم بر روی پشت جلد کتاب قرار می دهند.
رعایت برخی پارامتر ها نظیر نوع و نحوه ی چینش تصاویر، فونت عنوان و جایگاه آن بر روی جلد برای بهتر دیده شدن و نیز رنگ های مورد استفاده در طراحی جلد کتاب های مهندسی، تأثیر مستقیمی بر جذابیت و کیفیت مطلوب آن، جهت جلب توجه مخاطبان دارد.
برای هر چه بهتر انجام دادن این موارد نیاز است که گرافیست تجربه ی بالایی در طراحی جلد کتاب های رشته مهندسی داشته باشد و با نویسنده تعامل نزدیکی برقرار کند تا طراح را از کم و کیف مطالب کتاب آگاه ساخته و چنانچه ایده و طرحی برای طراحی جلد کتاب دارد، با او در میان بگذارد.
طراحی جلد کتاب های هنر و معماری
طراحی جلد کتاب های هنر و معماری باید آمیخته ای از هنر و صنعت باشد، چراکه منشأ معماری هنر و زیباسازی است.
بنابراین این امر باید هنگام طراحی جلد کتاب های هنر و معماری در تمام ارکان و جزئیات کتاب، خود را مشهود و ملموس نماید.
کتاب های هنر و معماری جز دسته بندی کتب دانشگاهی است که چنانچه در انتشاراتی فعال در زمینه ی تالیف و نشر کتب دانشگاهی منتشر شود از بسیاری جهات به نفع نویسنده است، چراکه طراحی جلد کتاب های هنر و معماری اگر توسط طراح متخصص حوزه کتب دانشگاهی معماری انجام شود، خروجی کار مطلوب تر و تخصصی تر خواهد بود.
طراحی جلد کتاب کودک
طراحی جلد کتاب کودک باید با انواع تکنیک های زیباسازی و جلب توجه کودکان همراه باشد و بتواند محتوای درون کتاب را در قالب تصاویری زیبا و قابل فهم برای کودک، با ترکیب رنگی شاد و جذاب نشان دهد.
این مسئله بسیار مهم است، چراکه برای کودکان به خصوص آن هایی که در رده سنی زیر هفت سال قرار دارند، جلد کتاب باید موجب برقراری ارتباط بهتر و جلب توجه آنان گردد.
برای طراحی جلد کتاب کودک در سنین بالاتر می‌توان از نوشته های زیبا نیز استفاده کرد. چنانچه در انجام طراحی جلد کتاب کودک نکات فوق در نظر گرفته شود، تأثیر مهمی در افزایش فروش و تیراژ کتاب کودک خواهد داشت.
طراحی جلد کتاب داستان
طراحی جلد کتاب داستان باید انتقال دهنده ی خوبی برای محتوای داستانی کتاب باشد و حس کنجکاوی مخاطب را تحریک کند.
برای مثال نوشتن یادداشتی از نویسنده، افتخارات یا کتب چاپ شده ی موفق قبلی او و یا قسمتی از اوج داستان در پشت جلد، به همراه یک طرح گرافیکی جذاب، در علاقه مند کردن مخاطب برای خرید کتاب بسیار مؤثر خواهد بود.
توجه به سبک داستان و اینکه کتاب شامل چند داستان کوتاه بوده و یا یک مجموعه داستان بلند است، در انجام طراحی جلد کتب داستانی نقش کلیدی و مهمی دارد.
طراحی جلد کتب رمان
طراحی جلد کتب رمان نیز نقش بسیار مؤثری در میزان فروش آن دارد، چرا که بسیاری از مخاطبین رمان هیچ پیش زمینه ای از آن ندارند و تنها از پشت ویترین مغازه و یا مشاهده ی آن در یک سایت اینترنتی، اقدام به خرید کتاب رمان می‌نمایند.
بنابراین طراحی جلد کتاب رمان به همراه انتخاب عنوانی جذاب، دو فاکتور اصلی در ارتباط برقرار کردن خواننده با کتاب است. زحمات نویسنده و روح و روان رمان، باید در تصویر و طراحی جلد کتاب رمان ملموس باشد. بنابراین یک طراح حرفه‌ای حتماً باید پیش از شروع کار رمان را مطالعه کند تا بداند قصه چیست و آن را به شکلی مناسب و قابل فهم در طراحی جلد کتاب رمان به مخاطب انتقال دهد، و چنانچه خلاصه و یا متنی کوتاه و جذاب از محتوای درون رمان را در پشت جلد کتاب قرار دهد، بی‌تردید در کار خود موفق تر بوده است.
طراحی جلد کتاب شعر
طراحی جلد کتاب شعر را می‌توان با سبک شعری استفاده شده در کتاب، هماهنگ کرد. اینکه شعر از نوع غزل یا سپید باشد و بطور کل از سبک‌های قدیم بوده یا سبک جدید، طراحی جلد کتاب شعر را تحت تأثیر خود قرار می دهد.
مضمون شعر عاشقانه و یا غمگین، اجتماعی یا مذهبی و امثال این در رنگ‌بندی و تصاویر به کار رفته بر روی جلد کتاب مؤثر است. جلد پشت کتاب شعر را نیز باید در نظر گرفت.
آشنایی مختصر با شاعر، یادداشتی از او و یا یک قطعه ی کوتاه از اشعار داخل کتاب، ایده‌های جذاب و جالب توجهی برای جذب مخاطب و افزایش فروش کتاب شعر خواهند بود.